Teatr Telewizji TVP

Hamlet (IV), reż. A. Wajda

Najznakomitsza tragedia Williama Shakespeare'a, tym razem w wersji Andrzeja Wajdy. Przedstawienie z Teresą Budzisz-Krzyżanowską w roli tytułowej zaliczono do Złotej Setki Teatru Telewizji.

Przeniesienie spektaklu ze Starego Teatru w Krakowie. Uważając „Hamleta" za sztukę" „niemożliwą do wyreżyserowania", Andrzej Wajda powracał do tego arcydramatu kilka razy. Po raz pierwszy zrealizował ten bodaj najbardziej zagadkowy dramat Szekspira w roku 1960 w Teatrze Wybrzeże, następnie dwukrotnie przygotowywał widowisko w Starym Teatrze, aby w 1989 roku wyreżyserować „Hamleta IV" z Teresą Budzisz-Krzyżanowską.

W ogólnym zarysie można ująć tę ostatnią inscenizację jako rodzaj adaptacji, której osią jest postać tytułowego bohatera –  jego przemyślenia, działania, cała psychologiczna i fizyczna sfera jego relacji z otoczeniem – dworem. Istota rzeczy zamyka się w grze, jaką prowadzi Hamlet ze światem, jaką z Hamletem wiedzie z kolei para królewska oraz w grze aktorów przybyłych do zamku – żeby wymienić te najbardziej wyraziste płaszczyzny.

Temu rozwiązaniu inscenizacyjnemu służy przestrzeń spektaklu – garderoba, gdzie siedzą widzowie, jest planem, na którym obcujemy z Hamletem – aktorem,chroniącym się w niej; ponadto jest scena, gdzie toczy się sztuka. W garderobie Hamlet wypowiada swoje monologi i stąd możemy –  on i my, widzowie, obserwować za pomocą wideo akcję sceniczną, w której Hamlet nie bierze udziału.

Hamlet Wajdy to dzieło unaoczniające dogłębnie skomplikowany świat sceny, gry, reakcji jasnych bądź ukrytych, w którym przekraczamy granice teatru w teatrze, życia scenicznego i prywatnego. Wajda zgłębia tajemnicę bycia aktorem, Hamletem-aktorem, Hamletem-człowiekiem. Na scenie Fortynbras zastępuje Hamleta. Spektakl, jakim jest nasze życie, trwa. Realizacja telewizyjna wzorem ze Starego Teatru, zachowuje oczywiście dwa podstawowe plany scenograficzne, a nawet je poszerza. W początkowych ujęciach Teresa Budzisz-Krzyżanowska wchodzi do teatru prywatnie, przemierza scenę, na której będzie przedstawiać „Hamleta”, wchodzi do garderoby, ubiera się w kostium postaci. „Aktor – płeć obojętna – jest ciałem, przez który przechodzi strumień życia postaci scenicznej” – mówił Andrzej Wajda.

Autor: William Shakespeare
Reżyseria: Andrzej Wajda
Przekład: Stanisław Barańczak
Scenografia: Krystyna Zachwatowicz
Muzyka: Stanisław Radwan,
Realizacja TV: Stanisław Zajączkowski

Obsada
: Jerzy Grałek (Klaudiusz, Król Danii), Teresa Budzisz-Krzyżanowska (Hamlet), Tadeusz Huk (Fortynbras), Krzysztof Globisz (Horatio), Jerzy Bińczycki (Poloniusz), Marek Kalita (Laertes), Aleksander Fabisiak (Rosenkrantz), Jan Monczka (Guildenstern), Ryszard Łukowski (Marcellus), Paweł Kruszelnicki (Bernardo), Jan Peszek (Aktor), Dorota Pomykała (Gertruda), Dorota Segda (Ofelia), Jan Krzyżanowski (Duch Ojca Hamleta).

Premiera: 1992. 01. 27